05-26-2018, 03:09 PM
Tipografide kurallar yoktur. Sade, karışık veya saçma olabilirler. Buna bağlı olarak, tipografiden yararlanma konusunda temel tipografinin esasları üzerine bir kavrayış edinmek gittiğiniz estetik yolda size yardımcı olabilir. İşte bu yazı üç ana tipografi kuralını yıkıyor: (Satır aralığı, harf aralığı ve yol aralığı) ve sonrasında ise yaratıcı kullanımın bazı örneklerine ışık tutuyor.
Satır Aralığı (Leading)
Satır aralığı kısaca satırlar arasındaki dikey aralıktır.
Yukardaki örnek satır aralığı için değişkeni negatif bir değere ayarlamak açısından yaratıcı bir kullanım sergiliyor. Başka bir deyişle, satır çizgileri harfleri birbirine değdirecek derecede çok yakın ama yine de akıllıca bir yerleştirme vasıtasıyla her harf kendine rahat bir yer bulmaktadır. "Know" daki K harfi, üstündeki "y" ve "o" harfinin arasına çok güzel oturmuş, "i" ve "l" harflerine de şöyle bir uğramış. İşte bu, sözde "aralık" kurallarına uymak yerine, rahat bir aralamanın yaratıcı biçimde yapılabildiğini kanıtlayan harika bir örnektir.
Harf Aralığı (Kerning)
Özetlemek gerekirse harf aralama, iki tipografik harf karakter arasındaki boşluğu genişletmek veya kısaltmak için yapılan tipografik bir ayarlamadır.
Yukardaki örnekte tipografi ustası jan tchichold bir önceki örnektekine benzer biçimde "Philobiblon" sözcüğündeki "P" ve "H"'yi tek bir yapıdan yaratıcı biçimde aralamış. Bu harflerin aralıkları çok sıkı ayarlanmıştır ki "P"'nin eğimi sözcüğün ilk birkaç karakteriyle çok güzel örtüşmektedir. Yani "P" harfiyle "H" harfi arasındaki boşluk farkı, diğer harflerin birbirleri arasındaki boşluk farkıyla aynı olduğu için son derece başarılıdır.
Yol Aralığı (Tracking)
Harf aralığından ayrı olarak yol aralığı, üç ya da daha fazla tipografik unsur arasındaki boşluğu ifade eder. Bu ayarlama sözcükleri tümceleri ve hatta paragrafları bile kapsayabilir.
Yukardaki çalışma iki parametreyi de çok ferah ve sıradışı bir biçimde yapılandırmak bakımından hem yol aralama, hem de harf aralama konusunda yaratıcı bir örnek sunuyor. Bu yaratıcı kullanım; her karakterin, tasarımın süsü veya dekoruymuş gibi davranmasına izin vermesi açısından başarılı olarak nitelendirilebilir. Buradaki harfler albüm kapağını, tıpkı kar taneleri gibi sürükleyip yağdırmaktadır.
Sonuç
Ayarlamak gerektiği zaman bir bilince sahip olmanız için bu üç ana tipografik kuralın bilinmesi yararlı olabilir. Bir başka deyişle sıkıştırılabilir, eğdirilip bükülebilirler. Yukardaki örnekte verildiği gibi David Carson, yaratıcı tipografinin musluklarını ardına kadar açıyor.
Harflerin çoğu düzensizce aralanmış, satır aralıklar sıkça üst üste binmiş ve yol aralıkları çılgıncasına değiştirilmiş. Tipografik aralıkların böyle "kötüye kullanımı" yoluyla Carson aslında bize "büyük çerçeve"yi gösterecek bir görsel dil yaratıyor.
Belki de bu yazıdan çıkarılacak en büyük ders, tipografinin temellerinin aslında tipografinin basit değişkenleri olduğunun farkına varılması ve doğru ayarlamanın hiç bir surette kastedilmeyeceğidir.
Satır Aralığı (Leading)
Satır aralığı kısaca satırlar arasındaki dikey aralıktır.
Yukardaki örnek satır aralığı için değişkeni negatif bir değere ayarlamak açısından yaratıcı bir kullanım sergiliyor. Başka bir deyişle, satır çizgileri harfleri birbirine değdirecek derecede çok yakın ama yine de akıllıca bir yerleştirme vasıtasıyla her harf kendine rahat bir yer bulmaktadır. "Know" daki K harfi, üstündeki "y" ve "o" harfinin arasına çok güzel oturmuş, "i" ve "l" harflerine de şöyle bir uğramış. İşte bu, sözde "aralık" kurallarına uymak yerine, rahat bir aralamanın yaratıcı biçimde yapılabildiğini kanıtlayan harika bir örnektir.
Harf Aralığı (Kerning)
Özetlemek gerekirse harf aralama, iki tipografik harf karakter arasındaki boşluğu genişletmek veya kısaltmak için yapılan tipografik bir ayarlamadır.
Yukardaki örnekte tipografi ustası jan tchichold bir önceki örnektekine benzer biçimde "Philobiblon" sözcüğündeki "P" ve "H"'yi tek bir yapıdan yaratıcı biçimde aralamış. Bu harflerin aralıkları çok sıkı ayarlanmıştır ki "P"'nin eğimi sözcüğün ilk birkaç karakteriyle çok güzel örtüşmektedir. Yani "P" harfiyle "H" harfi arasındaki boşluk farkı, diğer harflerin birbirleri arasındaki boşluk farkıyla aynı olduğu için son derece başarılıdır.
Yol Aralığı (Tracking)
Harf aralığından ayrı olarak yol aralığı, üç ya da daha fazla tipografik unsur arasındaki boşluğu ifade eder. Bu ayarlama sözcükleri tümceleri ve hatta paragrafları bile kapsayabilir.
Yukardaki çalışma iki parametreyi de çok ferah ve sıradışı bir biçimde yapılandırmak bakımından hem yol aralama, hem de harf aralama konusunda yaratıcı bir örnek sunuyor. Bu yaratıcı kullanım; her karakterin, tasarımın süsü veya dekoruymuş gibi davranmasına izin vermesi açısından başarılı olarak nitelendirilebilir. Buradaki harfler albüm kapağını, tıpkı kar taneleri gibi sürükleyip yağdırmaktadır.
Sonuç
Ayarlamak gerektiği zaman bir bilince sahip olmanız için bu üç ana tipografik kuralın bilinmesi yararlı olabilir. Bir başka deyişle sıkıştırılabilir, eğdirilip bükülebilirler. Yukardaki örnekte verildiği gibi David Carson, yaratıcı tipografinin musluklarını ardına kadar açıyor.
Harflerin çoğu düzensizce aralanmış, satır aralıklar sıkça üst üste binmiş ve yol aralıkları çılgıncasına değiştirilmiş. Tipografik aralıkların böyle "kötüye kullanımı" yoluyla Carson aslında bize "büyük çerçeve"yi gösterecek bir görsel dil yaratıyor.
Belki de bu yazıdan çıkarılacak en büyük ders, tipografinin temellerinin aslında tipografinin basit değişkenleri olduğunun farkına varılması ve doğru ayarlamanın hiç bir surette kastedilmeyeceğidir.